Rijpen van tabak

Daar is het laatste woord nog niet over gesproken...
Plaats reactie
Ronneke
Berichten: 182
Lid geworden op: 11 jan 2017 17:21
Locatie: Rotterdam

Rijpen van tabak

Bericht door Ronneke »

Geachte forumleden, wat is nu geschikte tabak om lang te bewaren en te laten rijpen? Ik las in een Amerikaanse blog dat de naturel tabakken met name de Virginia en Perique mengsels hier uitermate geschikt voor zouden zijn. De Oriëntaalse en Turkse tabakken van goede kwaliteit zouden ook geschikt zijn om te laten rijpen. De Latakia en de gearomatiseerde tabakken zouden hier niet geschikt voor zijn.

Nu was ik even wat keldertjes aan het bekijken op Tobaccocellar.com en hier zie ik kelders waarin heel veel Latakia Mixtures opgeslagen worden.

Nu ben ik zelf Dunhill aan het inslaan daar deze gaan verdwijnen en nu vroeg ik me dus af of het verstandig is de Latakia Mixtures lang te bewaren en te laten rijpen of dat ik beter voor de andere Mixtures kan gaan?

Wie oh wie heeft er ervaring met het lang bewaren en rijpen van Latakia Mixtures?
No Gods, No Masters

Gebruikersavatar
Claude
Berichten: 540
Lid geworden op: 06 aug 2015 16:17

Re: Rijpen van tabak

Bericht door Claude »

Je zou het met Nightcap nog wel kunnen proberen, die schijnt wel mooi te rijpen, maar voor de rest zou ik het laten op latakia gebied.
Als je Dunhill's gaat bestellen, bestel dan vooral deze:

- Flake
- Elizabethan mixture
- Deluxe Navy Rolls (nu 'Navy Rolls' - maar Deluxe zijn ze!)
- Ye Olde Signe

Andere mooie rijpers zijn:

- Solani 633
- Hamburger Veermaster

Gebruikersavatar
The Fonz
Berichten: 313
Lid geworden op: 06 aug 2015 15:52
Locatie: Posterholt

Re: Rijpen van tabak

Bericht door The Fonz »

Beste Heer Ronneke,

een aantal zaken spelen hier en het lijkt me niet onverstandig die mede in overweging te nemen.

Allereerst geldt, voor zover ik althans weet, dat over het algemeen de (meer) naturel tabakken (die dus geen of weinig "topping" hebben met vanille-, kersen- en andere smaken) zich het beste lenen om te bewaren en te rijpen. In hoeverre dat niet of minder zou gelden voor Latakia, weet ik niet - de vele Latakia kenners en liefhebbers onder ons zullen je daar vast meer over kunnen vertellen. Aromaten dan wel tabakken met een "zware" topping, zouden zich dan weer wat minder lenen voor opslag, bewaren en rijpen.

Echter - en hier zou wellicht enige verwarring over kunnen bestaan - opslaan en bewaren van een tabak met het doel die zo goed mogelijk te houden, is iets anders dan tabak bewaren met het doel deze te laten rijpen en aldus een nog betere kwaliteit c.q. een nog beter rookgenot te bereiken! Natuurlijke blends blijken, mits goed opgeslagen (luchtdicht en donker verpakt en bewaard, enzovoorts), volgens de ervaringen van velen, in de loop der jaren aan kwaliteit te winnen (komt door een zeker fermentatie proces). Vrijwel alle tabakken zijn blends. Dat wil zeggen dat het mengsels zijn van verschillende tabakken, bijvoorbeeld verschillende soorten Virginia of Virginia tabakken die allemaal op een andere manier zijn bereid. Datzelfde geldt voor Burley, Maryland, Kentucky, Périque en ga zo maar door. En natuurlijk blends in allerlei verhoudingen, van al deze tabakken.
Over het algemeen is het de bedoeling dat de uiteindelijke blend een zo goed mogelijk samengaan van de verschillende smaken bereikt om aldus een zo goed en gebalanceerd mogelijk eindresultaat qua smaak te bereiken en ook de gloei eigenschappen van de blend worden erdoor beïnvloed.
Dat proces kost tijd en de ervaring van menigeen is dat wat oudere tabak - die dus wat meer rijpingstijd heeft gekregen - wat milder, harmonischer en gewoon beter smaakt. Dat is overigens precies de reden waarom menige tabak ter promotie een tekst meekrijgt in de zin van "zus of zoveel weken of maanden bewaard en opgeslagen op een bepaalde manier". Lees menige omschrijving er maar eens op na.
Zo kan het bijvoorbeeld zijn dat, als je twee blikken van exact dezelfde tabak koopt uit een voorraad bij een winkelier en je het tweede blik bijvoorbeeld een half jaar, een jaar of nog veel later rookt dan het eerste blik, je een duidelijk smaakverschil gewaarwordt ten opzichte van het eerste, bijvoorbeeld direct aangebroken en gerookte blik.
Dat is de reden waarom pijprokers vaak twee (of meer) blikken kopen van de tabak van hun voorkeur: de eerste wordt bij wijze van spreken gelijk aangebroken en opgerookt en het tweede (of derde, etc.) wordt opgeslagen. Zo bouwt men dan bovendien, beetje bij beetje, een voorraad op. Uiteraard is dan ook nog vaak een overweging dat (een bepaalde) tabak in de toekomst niet goedkoper zal worden en misschien zelfs ooit niet eens meer verkrijgbaar.

Een andere kwestie is of alle tabakken even goed rijpen c.q. in de loop der tijd (vaak vele jaren) steeds beter worden of niet. Dat is iets anders. Bij (zwaar) gearomatiseerde tabakken is dat namelijk nog maar de vraag en dat hangt bijvoorbeeld samen met de vraag, hoe de toevoegingen (aromastoffen) zich in de loop der tijd houden. Dat hoeft echter niet te betekenen dat die tabakken slechter of anderszins minder goed rookbaar worden! Zo opende ikzelf onlangs een pouch (dus niet eens een blik) van een bepaalde, enigszins gearomatiseerde tabak (zie mijn bijdragen bij "Tabak bewaren") die al minstens tien of twaalf jaar was en misschien zelfs nog wat ouder. Die tabak was nog steeds perfect! (overigens geldt dat niet voor alle pouches; sommige blijken uiteindelijk toch niet echt perfect luchtdicht te zijn). Maar of die nou kwalitatief beter was dan op het moment dat ik hem kocht, zou ik echt niet durven beweren.

Enfin, ik zou zeggen: tabak in het originele, luchtdicht afgesloten en gesealde blik kun je gerust vele jaren lang bewaren waarbij je er gerust van kunt uitgaan dat de niet of nauwelijks gearomatiseerde tabakken in de loop der tijd beter, milder en meer gebalanceerd worden. De verschillende soorten tabak gaan, bij wijze van spreken, steeds meer en beter "in elkaar op".

Weer een ander punt is het volgende.
Bij je introductie gaf je aan dat je een beginneling bent voor wat betreft pijproken. De ervaring van vrijwel iedereen is dat, naarmate je langer pijp rookt, je smaak en voorkeur min of meer verandert en evolueert en dat geldt zelfs vaak voor het soort pijpen die je voorkeur genieten. Realiseer je daarbij ook dat er mensen zijn die op een gegeven moment zelfs stoppen met pijproken, om wat voor reden dan ook.
Ik wil beslist op geen enkele manier welk enthousiasme dan ook frustreren maar ik zit af en toe werkelijk met enige verbazing te lezen, welke enorme hoeveelheden pijptabak vaak door beginnende pijprokers worden aangeschaft en opgeslagen, meestal ook nog in een mum van tijd!
Je zou haast gaan denken dat menigeen meer bezig is met het hamsteren van tabak en het aanschaffen van pijpen, dan met het pijproken zelf...
Nou hoeft daar op zich niks mis mee te zijn en het kan allemaal natuurlijk heel goed uitpakken. Maar het lijkt me toch minstens een overweging waard om, als beginnend pijproker, wat dat betreft misschien niet te hard van stapel te lopen en bijvoorbeeld via (al of niet betaalde) samples of althans kleine hoeveelheden tabak, langzaam maar zeker uit te vogelen waar ergens op dit moment je voorkeuren liggen voor wat betreft pijp en pijptabak. Het kan wellicht geen kwaad om daarbij in je achterhoofd te houden dat die smaken en voorkeuren hoogstwaarschijnlijk nog wel wat zullen veranderen naarmate je langer pijp rookt en meer ervaring opdoet.
De meest voorkomende verandering overigens, is beginnen met (soms zwaar) gearomatiseerde tabakken en dan, langzaam maar zeker, uiteindelijk toch uit te komen bij de meer natuurlijke of licht gearomatiseerde tabakken. Sommigen blijven beide dan in de rotatie houden, anderen gaan uiteindelijk zelfs weer terug naar de aromaten.
Hoe dan ook: het zou jammer zijn als iemand op enig moment tot de conclusie moet komen dat hij met een enorme tabaksvoorraad zit te kijken die hem voor het grootste deel niet meer aanstaat. Het is dan immers nog maar de vraag of je dan zomaar de officiële winkelprijs ervoor terugkrijgt... Toch?

Een laatste puntje is nog: wat noem je lang bewaren? Ik bedoel: er zijn mensen die ervoor kiezen om zo snel mogelijk een voorraad op te bouwen die tot aan hun vermoede levenseinde reikt en dus ervoor kiezen om hun tabak vele tientallen jaren te bewaren. Als je genoeg geld en ruimte hebt, kun je daar uiteraard voor kiezen - niemand zal dat willen of kunnen verbieden (hooguit een geïrriteerde partner of huisgenoot...). Je zou zelfs kunnen overwegen dat tabak over bijvoorbeeld twintig of vijfentwintig jaar, misschien wel twee of drie keer zo duur is dan tegenwoordig - ook dat is niet uit te sluiten. Of misschien komt er wel een moment dat (bepaalde) tabak helemaal niet meer verkrijgbaar of zelfs verboden wordt - wie zal het zeggen? Maar het kan ook zijn dat je bij "lang bewaren" aan hooguit een paar jaar denkt. Waar het hier om gaat, is dat het geen kwaad kan om met jezelf af te spreken wat nu eigenlijk de bedoeling is en dat zal ongetwijfeld van persoon tot persoon verschillen. Overigens geldt dat volgens mij ook voor het aantal pijpen dat je aanschaft of gaat aanschaffen. Vind je het gewoon leuk om een zo groot mogelijke collectie te hebben of wil je ze ook allemaal daadwerkelijk (blijven) roken? In ieder geval is duidelijk dat een grote collectie klauwen met geld kost of gaat kosten en dat je uiteindelijk toch steeds voor een beperkte selectie daarvan zult kiezen, wanneer je een pijpje wilt stoppen. Het hangt er maar vanaf wat je wil.

In het algemeen zou ik dus adviseren wat voor pijproken in het algemeen sowieso geldt maar misschien zelfs in het bijzonder voor beginnende pijprokers: rustig aan en vooral genieten - de rest komt vanzelf wel!

Beste Heer Ronneke, hopelijk heb je iets aan mijn schrijfsel!

Met vriendelijke pijprokersgroet,

The Fonz
Laatst gewijzigd door The Fonz op 18 mar 2017 20:08, 1 keer totaal gewijzigd.
Zonder polijsten, geen glans...

Men hoort gemakkelijker het geruis van het vallen van één boom dan het groeien van een heel bos...

robvoorburg
Berichten: 12673
Lid geworden op: 18 sep 2010 12:54
Locatie: 's-Gravenhage

Re: Rijpen van tabak

Bericht door robvoorburg »

Met plezier gelezen Fonz.

Het erop nahouden van een grote voorraad tabak heeft inderdaad
ook zo zijn nadelen. Daar kwam ik een jaar of zeven geleden achter
toen in een kort tijdsbestek mijn smaak veranderde van een
allesroker naar vrijwel uitsluitend latakia houdende tabak.

Tegen heug en meug heb ik de virginia's en zoetigheid opgerookt.
Later realiseerde ik mij dat ik via dit forum naar alle waarschijnlijk-
heid de boel tegen kostprijs had kunnen verkopen.

Latakia heeft wat bewaren betreft niet de voorkeur, echter een paar
jaar geleden rookte ik er een die een jaar of 25 was en werkelijk
voortreffelijk, m.a.w. geloof niet gelijk wat anderen beweren.

Ronneke
Berichten: 182
Lid geworden op: 11 jan 2017 17:21
Locatie: Rotterdam

Re: Rijpen van tabak

Bericht door Ronneke »

Claude schreef:Je zou het met Nightcap nog wel kunnen proberen, die schijnt wel mooi te rijpen, maar voor de rest zou ik het laten op latakia gebied.
Als je Dunhill's gaat bestellen, bestel dan vooral deze:

- Flake
- Elizabethan mixture
- Deluxe Navy Rolls (nu 'Navy Rolls' - maar Deluxe zijn ze!)
- Ye Olde Signe

Andere mooie rijpers zijn:

- Solani 633
- Hamburger Veermaster
Bedankt voor de info!

Zal eens naar de Solani 633 kijken. Had daar al veel over gelezen.
No Gods, No Masters

Ronneke
Berichten: 182
Lid geworden op: 11 jan 2017 17:21
Locatie: Rotterdam

Re: Rijpen van tabak

Bericht door Ronneke »

Ook hier met veel plezier gelezen The Fonz!

Heel informatief en zeker het overdenken waard!

Voor wat betreft het hamsteren van tabak heb ik dat enkel op dit moment met de Dunhill. Dit vanwege het verdwijnen van. Ik heb nu een aantal van deze tabakken gerookt en deze zijn me zo goed bevallen dat ik baalde als een stekker van het nieuws over het verdwijnen hiervan dat ik besloot hier in ieder geval een bescheiden voorraadje van aan te leggen. Het zijn ook op dit moment de enige tabakken die ik aanschaf.

Het roken van tabak is inderdaad een evolutie proces. Ik had hetzelfde met sigaren. Na jaren heb ik een bepaalde voorkeur ontwikkeld en weet ik precies wat ik wel en niet lekker vind om te roken. Met de pijptabak merk ik dat voor nu de voorkeur zich snel ontwikkeld. Misschien ook omdat ik sigaren rook. En zo verdween na één pouch aromaat de voorkeur hiervoor en ben ik overgegaan op de natuurlijker tabakken. De lichtere voor door de dag heen en de zwaardere voor de avond. Uiteraard kan mijn smaak in de loop der jaren gaan veranderen en krijg ik ooit toch meer zin in gearomatiseerde tabakken. Maar tegen die tijd is er geen Dunhill meer. :cry: Vandaar mijn vraag.

PKZ heb ik nog niet alhoewel ik zojuist weer een leuke pijp heb besteld in de U.K. haha. :mrgreen: Dat is meer het idee van één pijp per dag, dus minimaal zeven pijpen wil ik hebben ;p . Maar serieus, ik heb inderdaad ook wel wat last van verzamelwoede. Dat heb ik met comics, met sigaren en nu dus ook met tabakspijpen. Gelukkig heb ik een vrouw die er de rem op gooit van tijd tot tijd! Het probleem is dat er zoveel ontzettend mooie tabakspijpen te verkrijgen zijn. Alleen de schoonheid van sommige pijpen maakt me al hebberig!

Ik neem je raad zeker ter harte! Bedankt voor alle info en je eerlijkheid. Wordt zeer gewaardeerd!

Groet,

Ron
Laatst gewijzigd door Ronneke op 18 mar 2017 23:58, 1 keer totaal gewijzigd.
No Gods, No Masters

Ronneke
Berichten: 182
Lid geworden op: 11 jan 2017 17:21
Locatie: Rotterdam

Re: Rijpen van tabak

Bericht door Ronneke »

robvoorburg schreef:Met plezier gelezen Fonz.

Het erop nahouden van een grote voorraad tabak heeft inderdaad
ook zo zijn nadelen. Daar kwam ik een jaar of zeven geleden achter
toen in een kort tijdsbestek mijn smaak veranderde van een
allesroker naar vrijwel uitsluitend latakia houdende tabak.

Tegen heug en meug heb ik de virginia's en zoetigheid opgerookt.
Later realiseerde ik mij dat ik via dit forum naar alle waarschijnlijk-
heid de boel tegen kostprijs had kunnen verkopen.

Latakia heeft wat bewaren betreft niet de voorkeur, echter een paar
jaar geleden rookte ik er een die een jaar of 25 was en werkelijk
voortreffelijk, m.a.w. geloof niet gelijk wat anderen beweren.
Sommige dingen moet je inderdaad zelf ondervinden. Het is meer dat ik een richtlijn heb van. Stel dat een bepaalde tabak echt niet mooi rijpt of niet lang te bewaren is heeft het geen zin deze weg te leggen.

Hier worden inderdaad van tijd tot tijd tabakken aangeboden voor dezelfde prijs als waarvoor ze gekocht zijn. Waarschijnlijk zijn ze net als Harley Davidsons waardevast haha.
No Gods, No Masters

Gebruikersavatar
The Fonz
Berichten: 313
Lid geworden op: 06 aug 2015 15:52
Locatie: Posterholt

Re: Rijpen van tabak

Bericht door The Fonz »

Fijn dat mijn verhaal toch voor enig leesplezier heeft gezorgd.
Ach, en zo krijgen we een verregende zaterdagmiddag dan weer aardig om, met al onze paffende collega's in Wuustwezel of alweer op weg naar huis. Een aantal van hen zal ook wel "rijp" zijn als ze weer op hun thuishonk arriveren...

Groet,

The Fonz
Zonder polijsten, geen glans...

Men hoort gemakkelijker het geruis van het vallen van één boom dan het groeien van een heel bos...

Gebruikersavatar
Ribbon
Berichten: 4211
Lid geworden op: 29 mar 2010 19:45
Locatie: Goeree-Overflake

Re: Rijpen van tabak

Bericht door Ribbon »

M.b.t. latakia: ik zou het niet zo snel ontraden om blends met dit ingrediënt lang te laten rijpen.

Een eigenschap van latakia is dat het wat aan kracht inboedt als het langer ligt. Toch kun je er (in de meeste gevallen) wel vanop aan dat minder dan 10 jaar op de plank geen grote verschillen oplevert in de smaak van latakia.

Cypriotische latakia is wat krachtiger en meer 'in your face' dan de steeds slechter verkrijgbare Syrische variant. Langer dan 10 jaar op de plank kan bij Cypriotische dus leiden tot een minder krachtige smaak. Dit wordt overigens niet door iedereen als minpunt ervaren. Syrische latakia is toch wat meer 'mellow' en wordt nog dat nog meer als de jaren verstrijken.

Als liefhebber van 'vintage' tabakken heb ik de laatste jaren aardig wat oude blikken met en zonder latakia gerookt. Met Virginia kun je eigenlijk niet de mist in gaan. Ik rookte ooit Capstan van eind 19e eeuw, en dat was uiterst smakelijk. De latakiahoudende blends uit de jaren '80 waren ook gewoon prima rookbaar. Het had niet meer dat grootse wat je en 'verse' blends proeft, maar het was goed uitgebalanceerd meegegaan met de rest van de componenten.
Gewoon kopen dus, die Dunhills met latakia. Vind je het zelf uiteindelijk niks over tien jaar of langer? Dan zijn er vast mensen te vinden die je er vanaf kunnen helpen. ;)
Huidige rotatie:HU Indaba (2014), Orlik Bull's Eye (2014), John Patton - Storm Front (2019)

Ronneke
Berichten: 182
Lid geworden op: 11 jan 2017 17:21
Locatie: Rotterdam

Re: Rijpen van tabak

Bericht door Ronneke »

Ribbon schreef:Gewoon kopen dus, die Dunhills met latakia. Vind je het zelf uiteindelijk niks over tien jaar of langer? Dan zijn er vast mensen te vinden die je er vanaf kunnen helpen. ;)
:mrgreen:

Bedankt voor de info! Heb zelf nog helemaal geen ervaring met oudere tabakken, dus alle info op dit gebied is welkom.
No Gods, No Masters

Gebruikersavatar
Jekke
Berichten: 1001
Lid geworden op: 24 jul 2016 00:44
Locatie: Bornem

Re: Rijpen van tabak

Bericht door Jekke »

Tja Ronneke, ook ik als amateur pijproker heb in hetzelfde stadium gezeten, en eigenlijk heb ik soms het gevoel dat ik daar nog in zit.
Mijn eerste tabak: McBaren Vanilla en een pouch Schipperken....het laatste had ik gekregen van een goede vriend van me, een 80-jarige ex-pijproker....manman, die was echt gortdroog. Natuurlijk waren mijn eerste ervaringen tongbrand met hopen.
Nadien via filmpjes op youtube andere merker leren ervaren, sommige goed, anderen eenmalig.
En dan hier op het forum beland....manmanman, een explosie van informatie die je hier in het gezicht krijgt, hahahaha.
Nog meer goede soorten leren kennen en ook van smaak verandert.....van de aromatics naar de latakia blends....niet dat ik de andere nu totaal negeer.
En toen heb ik ook besloten om wat favorieten te gaan hamsteren....Dunhill rookte ik graag, dus toen ik hoorde dat ze gingen stoppen besloot ik me daar ook wat meer op te fixeren , maar ik hamsterde zeker ook andere merken.
Laatst was ik mijn stock nog aan het aanvullen in Antwerpen en de eigenaar wist me te vertellen dat het voor dit jaar sowieso geen probleem is voor Dunhill, en dat volgend jaar vermoedelijk de reststock ook nog wel voor voldoende mogelijkheid zal zorgen...en naar zijn vermoeden zullen de smaken nadien wel overgenomen worden door een ander merk, volgens hem iets dat frequent gebeurt.....zijn woorden natuurlijk, ik ga me daar niet op vastpinnen.
Intussen heb ik ook al een deftig hoopje tabak in de "rijpbak" liggen en ik ben wel benieuwd voor in de toekomst hoe ze gaan smaken.
Valt het tegen?.....tja, pech dan he...sommige dingen zijn niet te voorspellen.
Dus zoals andere forumleden hier melden: bouw rustig op.......raad die ik ook dikwijls in de wind sla, hahahaha

Ronneke
Berichten: 182
Lid geworden op: 11 jan 2017 17:21
Locatie: Rotterdam

Re: Rijpen van tabak

Bericht door Ronneke »

Jekke schreef:Tja Ronneke, ook ik als amateur pijproker heb in hetzelfde stadium gezeten, en eigenlijk heb ik soms het gevoel dat ik daar nog in zit.
Mijn eerste tabak: McBaren Vanilla en een pouch Schipperken....het laatste had ik gekregen van een goede vriend van me, een 80-jarige ex-pijproker....manman, die was echt gortdroog. Natuurlijk waren mijn eerste ervaringen tongbrand met hopen.
Nadien via filmpjes op youtube andere merker leren ervaren, sommige goed, anderen eenmalig.
En dan hier op het forum beland....manmanman, een explosie van informatie die je hier in het gezicht krijgt, hahahaha.
Nog meer goede soorten leren kennen en ook van smaak verandert.....van de aromatics naar de latakia blends....niet dat ik de andere nu totaal negeer.
En toen heb ik ook besloten om wat favorieten te gaan hamsteren....Dunhill rookte ik graag, dus toen ik hoorde dat ze gingen stoppen besloot ik me daar ook wat meer op te fixeren , maar ik hamsterde zeker ook andere merken.
Laatst was ik mijn stock nog aan het aanvullen in Antwerpen en de eigenaar wist me te vertellen dat het voor dit jaar sowieso geen probleem is voor Dunhill, en dat volgend jaar vermoedelijk de reststock ook nog wel voor voldoende mogelijkheid zal zorgen...en naar zijn vermoeden zullen de smaken nadien wel overgenomen worden door een ander merk, volgens hem iets dat frequent gebeurt.....zijn woorden natuurlijk, ik ga me daar niet op vastpinnen.
Intussen heb ik ook al een deftig hoopje tabak in de "rijpbak" liggen en ik ben wel benieuwd voor in de toekomst hoe ze gaan smaken.
Valt het tegen?.....tja, pech dan he...sommige dingen zijn niet te voorspellen.
Dus zoals andere forumleden hier melden: bouw rustig op.......raad die ik ook dikwijls in de wind sla, hahahaha
Haha, ja dat rustig aan is soms een probleem haha. . Je ziet met zoveel keus aan tabakken, merken, inderdaad soms door de bomen het bos niet meer. Je wilt zoveel ontdekken en zeker als je van bepaalde merken weet dat die gaan verdwijnen. Wat dat aangaat heb ik vaak het gevoel te laat te zijn begonnen met het pijproken.

Tongbrand heb ik gelukkig nog geen last van gehad. Ik denk dat het komt door al die chili en andere hete pepers die ik gegeten heb. Gelukkig is mijn smaak wel bewaard gebleven.

Tja, wat je zegt, valt de smaak na zoveel jaar tegen is het jammer. Het is ook wel heel spannend om te kijken hoe het steeds verandert qua smaak. Na één jaar, twee, vijf, tien, etc. Het blijft ontdekken!

:sherlock:
No Gods, No Masters

Plaats reactie