Whisky/Whiskey/Bourbon

[Joey Peters]

Met dit weer vind ik een whisky wel weer lekker.

Heb Jura gekocht, voor het eerst. Was best prijzig. Wat kan k ervan verwachten?


Modedit: Later geplaatste post, maar informatief genoeg om in de openingspost toe te voegen

Hier nog wat achtergrondinformatie:
Het woord whisky is afkomstig van uisge beatha wat levenswater in Gaelic betekent. Om in aanmerking te komen voor de benaming whisky moet de drank geproduceerd zijn van water en granen, gedistilleerd zijn in vaten met een maximale inhoud van 185 gallons gedurende een periode van minimaal drie jaar vanaf de datum van distillatie in een entrepot.

Een single malt bestaat zoals de naam al zegt uit één whisky, gemaakt van gemoute gerst. Elke distilleerderij stookt zijn eigen single malt op karakteristieke wijze in specifieke distilleerketels, gebruik makend van lokaal voorhanden turf en bronwater. De smaakvariëteit in single malts is groot. Toch vertonen single malts uit hetzelfde herkomstgebied overeenkomsten in smaak en aroma.

Whisky ruiken en proeven
Serveer de whisky in een tulpvormig glas waar de aroma's goed in bewaard blijven en de drank mooi kan 'walsen'. Zorg dat de drank op kamertemperatuur is; ijs bij een nosing en tasting is af te raden. Schenk de glazen niet te vol, zodat er meer ruimte ontstaat in het glas voor het aroma. Maak smaaknotities om de verschillende malts zo goed mogelijk te onderscheiden.

Water bij de whisky
Dat water en whisky ver bij elkaar uit de buurt gehouden moeten worden is een fabeltje. Bij een goede nosing en tasting is een glas koel water zelf onontbeerlijk. Het helpt bij het neutraliseren van de smaak tussen de verschillende glazen door en enkele druppels water in de whisky zelf brengen de aroma's prominenter naar boven. Water bij whisky is dus absoluut geen 'zonde', maar zorg wel dat je het juiste water gebruikt. Een minuscule hoeveelheid chloor in het water kan funest zijn voor de aroma's van een malt of blend. Gebruik daarom altijd bronwater van een goede kwaliteit.

De spelling
Zowel 'whiskey' als 'whisky' zijn correct, maar ze hebben wel een verschillende betekenis. 'Whiskey' betreft altijd Ierse of Amerikaanse distillaten. De Ieren hebben de letter 'e' er zelf tussengevoegd om het onderscheid met de Schotse whisky te benadrukken. Schotse, Canadese en andere whisky's worden dus altijd zonder 'e' geschreven.

'Drink een fles whisky nooit meteen op, maar laat hem nog even rijpen'
Whisky rijpt alleen in houten vaten. In glas kan het de aroma's van het hout niet opnemen. Wanneer het eenmaal in de fles zit, ontwikkeld de smaak zich dus niet meer, maar de smaak kan wel enigszins afnemen wanneer de whisky te lang geopend blijft staan. Ongeopende flessen zijn jaren houdbaar.

'Een single malt is beter dan een blend'
Er zijn goede en minder goede single malts en hetzelfde geldt voor blended whiskies. Het is dus onzin om te stellen dat single malts altijd beter zijn. Bij een goede blended whisky versterken de smaken elkaar en ontstaat een geheel dat meer is dan de som der delen, waardoor een betere whisky kan ontstaan dan een mindere malt whisky. Een single malt heeft echter wel een specifieke smaak, een meer eigen karakter en een groter aantal smaaknuances. Daarom zijn single malts meer in trek bij ontwikkelde whiskyliefhebbers. Wanneer je een single malt en een blended ziet van dezelfde prijs, kies altijd voor de single malt.

'Hoe langer in het vat, hoe beter de whisky'
Whisky heeft absoluut vele jaren nodig om zijn eigen karaktervolle smaak en aroma te ontwikkelen. Het houten vat speelt daarbij een hele belangrijke rol. Maar als een whisky te lang in het vat zit neemt het teveel de smaak van het hout over, en dat is uiteraard niet de bedoeling. Wel is het zo dat de beste kwaliteit wordt verkregen na gemiddeld 10 tot 15 jaar rijpen op fust.

Whisky-literatuur
Geen een boek is hetzelfde en om alles van whisky af te weten is het noodzakelijk dat meerdere boeken worden gekocht. Een goede beginner is het boek 'Appreciating Whisky: The Connoisseur's Guide to Nosing, Tasting, and Enjoying Scotch' door Phillip Hills. Zie mijn review hier.

[Winslow Collector]

Hey Joey,

Welke Jura heb je gekocht? De Superstition of de 10 jaar oude of de 16 jaar oude? Er zijn nog meer versies, hoor. De Superstition wordt redelijk veel verkocht.

Over het algemeen is Jura heel licht geturfd en verder is Jura vrij zacht, niet erg complex (geen tientallen aroma's te onderscheiden, slechts enkele, dus redelijk "vlak") maar wel delicaat in zijn aroma's (dus je moet goed kunnen ruiken/proeven).
Hij kan in de mond iets olie-achtig aanvoelen, een gevoel dat je tussen je tong en gehemelte voelt. Als je een goed beoordelingsvermogen hebt, kun je wat ananas proeven en wat sherry-tonen en wat hooi/gras accenten.

Het is een whiskymerk waarvan de meeste versies goed scoren in de verschillende proefpanels. Jura scoort meestal rond de 80 punten uit 100 en dat is niet slecht, gezien het feit dat die proefpanels door zeer kritische mensen worden bemand. Je hebt er dus kwalitatief een goede whisky voor, maar of de specifieke Jura smaak je bevalt is natuurlijk weer een persoonlijke kwestie.

Ben trouwens afeglopen oktober op Jura geweest. Een eiland tussen het Schotse vaste land en het beroemde whisky-eiland Islay (uitgesproken als "ailaah"). Op Jura (Isle of Jura betekent trouwens "eiland van de herten"), leven zo'n 220 mensen en meer dan 5000 herten. Het is een erg mooi eiland, dat in de Golfstroom ligt. In de voortuin van de distilleerderij groeien zelfs palmbomen.

[Joey Peters]

Interessant stukje WC, ik heb de 10 jaar oude.

Inmiddels op. Erg lekker moet ik zeggen. Ben goedkope whisky gewend, dus dit was een welkome afwisseling.

Toch proefde ik iets licht ziltigs. Ijskoud vond ik hem net iets lekkerder...

[Winslow Collector]

Als je het interessant vindt, nog wat info. Vind je het niet interessant, dan gewoon niet lezen.

Iets ziltig? Dat is de invloed van de turf. Veel mensen denken, dat dit komt vanwege de ligging van de distilleerderij aan de kust. Maar dat is een leuke marketingfabel en technisch/chemisch niet waar en eenvoudig te weerleggen.
Het iets zoute karakter, maritiem, zeewier, jodium of welke "zee-achtig" aroma je wilt omschrijven komt uit de turf. Dat kan namelijk heel goed opgebouwd zijn uit deels plantenresten zoals zeewier. Maar ook turf uit het binnenland dat gewoon alleen heide (Spagnum) bevat kan een maritiem karakter aan de whisky meegeven.

De gerst wordt namelijk met rook van o.a. brandende turf gedroogd (tenminste: als het ambachtelijke gebeurt, tegenwoordig wordt het hete luchtmengsel op specificaties van de distilleerderij met de gewenste hoeveelheid turf in grote droogtrommels geblazen) en de fenolen, de rookdeeltjes, hechten zich de eerste 8-12 uren van het droogproces aan de natte gerst. Later is die invloed dan nog best waar te nemen, mits er genoeg turf gebruikt is en de whisky niet te oud wordt.

Hoewel Jura niet als sterk geturfde whisky bekend staat, zijn er sinds 1999 zeker versies die wel turf bevatten (tussen de zestiger en negentiger jaren was Jura turfloos), beter: de fenolen uit de rook door verbranding van turf. Sinds de jaren '90 gebruikt Jura ook sterker geturfde gerst, waarvan het grootste deel in de Superstition gaat (aandeel van 13% in deze expressie) en verder gebruikt wordt in de wat oudere versies, 13 jaar en ouder.

Als jij een 10 jaar oude single malt koopt, in dit geval de Jura, is de jongste whisky in de fles dus minimaal 10 jaar oude Jura. Maar om een consistente smaak, aroma en kleur te krijgen, besluit de master blender vaak om ook enkele oudere vaten te gebruiken. Zo kan het dus heel goed voorkomen, dat je een 10 jaar oude whisky koopt, waarin ook enkele oudere vaten gebruikte zijn. In het geval van Jura zijn dat dan bijna automatisch de vaten met geturfde gerst, dus 13 of 15 jaar oud of zelfs nog ouder. Dat kan het maritieme karakter in deze whisky geven.

Zit whisky langer dan 18-20 jaar op eiken vat, dan nemen de invloeden van het hout langzaam de turfinvloeden over, zeker met een nauwelijks geturfde whisky als Jura.

Wel erg goed van je, dat je dit proeft. Want het aandeel turf (zoutig) is echt klein in de 10 jaar oude Jura. Maar het is wel een kenmerkend aroma, vandaar dat het best naar voren kan komen als je daar gevoelig voor bent.

Echt zout (NatriumChloride, ofwel NaCl) komt nagenoeg niet voor in whisky. De "zoutste" whisky, dus chemisch aantoonbaar NaCl, is het merk Glenfarclas. Maar dan nog is het zo weinig, dat eigenlijk geen enkel mens dit kan proeven. De aanwezigheid van zout in Glenfarclas is dermate klein, dat mensen dit fysiologisch eenvoudigweg niet kunnen waarnemen.

Dus die ziltigheid, dat maritieme, heeft eigenlijk niet zoveel met zout te maken als de smaak je doet laten geloven.

Dan nog even over dat marketingfabeltje. Veel distilleerderijen van de kuststreken hebben prachtige foto's van magazijnen die overspoeld worden door de hoge golven van het zeewater en het zoute schuim dat tegen die gebouwen aanwaait. MAAR...

Ten eerste rijpen de meeste (kust)-whisky's gewoon in het binnenland, tussen Glasgow en Edinburgh, waar de grote bottelarijen staan.
Ten tweede zijn de houten vaten weliswaar licht poreus, waardoor de vaten "ademen" wat de rijping ten goede komt. Maar zout zijn kristallen en deze vaste deeltjes kunnen het dikke eikenhout eenvoudigweg niet doorkomen om in de whisky terecht te komen.
En ten derde: die "zoutste" whisky, Glenfarclas, wordt midden in het Speyside gebied gemaakt en dat is echt een heel stukje van de kust verwijderd, daar spoelt echt geen zeewater overheen.

Sorry voor de lange uitleg. Maar als het over mijn passie whisky gaat, moet ik weleens afgeremd worden.

[metaltommy]

rem jezelf vooral niet af, erg interesant allemaal hoor !

[Winslow Collector]

rem jezelf vooral niet af, erg interesant allemaal hoor !

Oei Pas op wat je zegt, hoor!!!

[drfretboard]

Sorry voor de lange uitleg. Maar als het over mijn passie whisky gaat, moet ik weleens afgeremd worden.

Dat doen we maar niet! Dit is heel interessant!

Heb jij een 'stappenplan' voor het opwaarderen van smaakherkenning die ook van toepassing kan zijn op tabak?

[endevos]

Voor mijn part mag je ongeremd verder gaan.

[Eliminator]

Zelfs ik, normaliter een rum of cognac drinker, vind dit allemaal reuze interessant om te lezen, dus hou je vooral niet in WC !

[Winslow Collector]

Zelfs ik, normaliter een rum of cognac drinker, vind dit allemaal reuze interessant om te lezen, dus hou je vooral niet in WC !

Shit, ik moet echt naar bed. Maar vooruit.

Voor rum en cognac gelden dezelfde principes. Beide zijn distillaten, waarbij uit suikers alcohol gewonnen wordt en beide rijpen op eikenhouten vaten die invloed uitoefenen op deze dranken.

Hoewel ik niet het fijne van andere distillaten weet, wordt bij whisky aangenomen dat 50-80% van de smaak en het aroma uit de rijping in de vaten komt. Mede door de soms lange rijping, natuurlijk en minder invloed bij kortere rijping... zeg tot 7-8 jaar.

Dus helaas kan ik de echte details alleen van whisky vertellen. Ik weet namelijk niet of er bij rum en cognac bijvoorbeeld toevoegingen gebruikt worden of dat er bepaalde verschillen in de processen van distilleeren zitten (suikergehalte, welke soort gist voor fermentatie, hoeveel keer distilleren, temperatuur, snelheid, vormen en grootten van distilleerketels, welk deel van het distillaat wordt gebruikt om tot de betreffende drank te rijpen, enz.), kortom tientallen variabelen in alleen al het relatief zuivere proces van de whisky met tienduizenden uitkomsten. Laat staan als er bij rum en cognac nog andere variabelen bijkomen.

[endevos]

Alleen al het hout van de vaten maakt toch een wereld van verschil?

[Winslow Collector]

Sorry voor de lange uitleg. Maar als het over mijn passie whisky gaat, moet ik weleens afgeremd worden.

Dat doen we maar niet! Dit is heel interessant!

Heb jij een 'stappenplan' voor het opwaarderen van smaakherkenning die ook van toepassing kan zijn op tabak?

Wat ik tijdens een whiskyproeverij weleens doe en wat ik ook van plan ben als ik mijn cursus eens in werking zou krijgen:

Mensen een whisky laten ruiken en bespreken welke aroma's zij herkennen. Dan 1 of 2 geïsoleerde aroma's laten ruiken (geurstof op een papiertje) waarvan ik zeker weet dat deze zich in die whisky bevinden, bijvoorbeeld citrus en ananas. Dan na elk afzonderlijk aroma weer die whisky laten ruiken.
Het verrassende is, dat de meesten de aroma's de eerste keer ruiken al wel waarnemen, maar ze niet kunnen benoemen. Als ze dan het aroma eens geïsoleerd hebben geroken, halen ze het gemakkelijker uit de whisky.
Het is geen suggestie, want ik oefen mezelf ook zo en als ik eens een aroma pak, dat volgens alle beschrijvingen echt niet in die whisky hoort te zitten, ruik ik dat later ook niet.

Hiervoor heb ik een "kit" met 24 afzonderlijke aroma's die in veel whisky's terug te vinden zijn. Sommige "vlakke" whisky's hebben 2-5 verschillende aroma's, de complexere soms wel 50 (volgens de kenners, iets wt ik zeker NIET ben qua herkenning).
Maar ook bij complexe whisky's voert een vrucht, een bloemaroma of een notenaroma wel de boventoon. Ook vaak vanille en/of honing.

Ik denk dat je met de wetenschap welke aroma's veel gebruikt worden in tabak, een zelfde oefening zou kunnen opzetten. Wat ik o.a. weet is dat in de meeste (gesausde) tabakken wel munt, drop, maar dan de ECHTE drop, die harde stukken waarvan je de smaak nog uit de oude katjesdrop kent, vanille, peper/kruiden, cacao (ook de echte) en nog een paar standaard aroma's.
Behoudens natuurlijk de extremiteiten als chilipepers, guarana, sinaasappel en dergelijk tabaksmaken.

Ook zou je bij natuurlijkere tabakken aan echte pure Burley, diverse soorten Virginia e.d. moeten kunnen komen. al kun je al veel zien aan kleur en snit in de meeste tabakken.

Wel een interessante vraag, Drfretboard. Heb er nu geen tijd voor, maar misschien in de toekomst eens iets meer mee doen. Ik hoop binnenkort de blender van Mac Baren weer te spreken. Die heeft ons ('t Walchersche Pijproockgilde) al eens een tabakscollege gegeven en dat was ERRUG leerzaam.

[Winslow Collector]

Alleen al het hout van de vaten maakt toch een wereld van verschil?

Absoluut. Nog even een "edit" er tussen: er is verschil in eigenschappen tussen Europees en Amerikaans eikenhout dat voor vaten gebruikt. Maar vooral belangrijk is, wat er vóór de whisky in het vat gezeten heeft.

De gebruikte vaten kunnen een whisky "maken of breken". Whisky MAG NIET op nieuwe vaten rijpen (hooguit een "finish" van enkel maanden tot een jaar op een nieuw vat), maar MOET minstens 3 jaar op gebruikte vaten rijpen.

Meest gebruikt zijn ex-Bourbon en ex-Tennessee vaten uit de VS en ex-sherryvaten (Oloroso, Pedro Ximenez, en noem maar op) uit Europa. Om de klant meer aanbod te bieden (ook de whiskywereld staat niet stil) ook veel in portvaten, wijnvaten van Sauterne tot Chateau Petrus, rumvaten, cognac, enz, enz. Waarbij de extremere vaten vaak voor finishes gebruikt worden, dus bijvoorbeeld 8 jaar op een ex-Bourbonvat en dan nog een jaartje op een exclusief wijnvat.

Je kun je voorstellen dat, wanneer het productieproces van nieuwe gerst tot vatvulling ongeveer 2-3 weken duurt, en daarna de drank 5, 12 of 25 jaar rijpt, het vat een grote invloed heeft.

Jonge whisky is dan ook vaak herkenbaar aan het moutige karakter (logisch, de gerst is gemout) omdat het vat in een relatief korte tijd nog niet veel invloed heeft kunnen uitoefenen.
Ligt de drank echter 15 jaar of langer op vat, is de moutigheid nagenoeg verdwenen en komen vanilles, honing, bloemen en fruittonen naar boven. Of andere.

Vandaar ook dat een oude, geturfde whisky minder "heftig" is dan een jonge. Het vat heeft de turfinvloed nog niet goed weg kunnen nemen.

[St Patrick]

@WC, erg mooi geschreven allemaal. Heel leuk en vooral leerzaam om te lezen... Bestaat er eigenlijk iets van een nosing and tasting voor tabak??? Denk dat daar wel interesse voor is... Zeker bij mij, want ik sta nog onderaan de tabaksladder (qua pijptabak dan...)

[Gypscoprotheres]

Wat is dit interessant zeg! En ik ben niet eens een whisky drinker... Als ik dit allemaal zo lees, lijkt het erop dat whisky een drank is die je kan leren drinken. Ik weet niet of het een goede start is als je eigenlijk niet zo'n liefhebber van deze drank bent, maar hetzelfde heb ik ook met tabak ervaren. Dit ben ik steeds lekkerder gaan vinden doordat ik de smaken beter heb leren begrijpen.

Ik ben nog steeds op zoek naar een "lekkere" single malt om mee te beginnen. Niet zo'n hele complexe, maar ook geen flauwe(op de één of andere manier ervaar ik meestal een soort van flauwe nasmaak bij whisky).

@WC: in Leerdam heb ik dit ook gevraagd, maar dat is al weer een tijdje geleden en ik had het niet opgeschreven. Wat raadt jij mij aan om mee te beginnen?

[St Patrick]

Mijn beste Gypscoprotheres,
Ik zal je, voor het beginnen en het leren drinken van single malt whisky, de dalwhinniewillen aanraden. Dit is een zeer mooie gebalanceerde 15 jaar oude single malt whisky. Erg zacht (wordt veel gedronken door het vrouwelijke geslacht), niet al te gecompliceerd, en een hele fijne afdronk. Tevens is de kwaliteit erg goed, en de prijs betaalbaar. Ik zit vaak met een tumbler dalwhinnie en een lekker tabak op de bank... Heerlijk...
@WC zal je wel nog een paar mooie kunnen noemen, maar deze schiet mij als 1e te binnen.
Succes en ik hoor graag hoe het je bevallen is.

[Joey Peters]

De whisky is inmiddels op. Ben gewoon geblende whisky gewend, en heb nu dus een fles Glen Talloch open...

Interessant stukje over de turf. Heb even niet de tijd gehad alles te lezen, maar even snel een antwoord...

[Winslow Collector]

@WC: in Leerdam heb ik dit ook gevraagd, maar dat is al weer een tijdje geleden en ik had het niet opgeschreven. Wat raadt jij mij aan om mee te beginnen?

Zo, zit nu op mijn werk. Heb ik even wat meer tijd dan gisteravond laat,

Zie de zeer goede suggestie van St. Patrick, ben ik meteen mee eens.

Dalwhinnie 15 yo (years old) is een mooie referentie om van daaruit verder te gaan kijken waar je voorkeur ligt (zoeter, ouder, jonger, meer turf, andere nuances, enz.).
Dalwhinnie 15 yo is een zachte single malt whisky met net genoeg leeftijd om complexere invloeden uit het hout van de vaten te halen (tijdens de rijping, natuurlijk).

Andere goede single malts om mee te beginnen zijn (met de “plus-minus” prijzen erachter per fles van 0,7 liter):
Aberlour 10yo (€ 31)
Aberfeldy 12yo (€ 34)
Glenfarclas 10yo (€ 33) of 12 yo (€ 42)

Met dit rijtje + de Dalwhinnie als eerste referentiekader kun je naar de complexere kant toewerken (meer verschillende aroma’s zoals Glenmorangie 18yo, Scapa 16yo, Highland Park 18yo, Balvenie, Glenrothes 14yo en nog honderden/duizenden anderen), of juist de vlakkere kant (eenduidiger met slechts 2-5 goed aanwezige aroma’s, bijvoorbeeld de jongere versies van Tobermory en Dalmore), nog lichtere (toegankelijkere) whisky’s proberen zoals Auchentoshan, Glenkinchie of Bladnoch. Of vanuit de vier “starters” naar wat meer body, veelal de meer geturfde whisky’s en vaak (niet altijd) afkomstig uit de kustgebieden van Schotland: Springbank, Longrow, Oban, Isle of Arran, Ledaig.
Om zo naar de whisky’s te gaan waar je, volgens een goede vriend van mij “haren van op je borst krijgt”: de echt geturfde whisky’s met beroemde expressies van o.a. Talisker, Ardbeg, Lagavulin, Laphroaig, Caol Ila.

Even tussendoor: bovenstaande namen en versies zijn verre van compleet en bepaalde merken hebben veel verschillende expressies in hun assortiment. Een als turfachtig bekend staand merk als Caol Ila heeft toevallig ook een totaal ongeturfde in het assortiment. En een van oorsprong ongeturfde Bruichladdich produceert ook de meest geturfde single malt ter wereld.

Een kleine waarschuwing: veel mensen beginnen hun zoektocht in de single malts met een 12 jaar oude Glenfiddich of een The Glenlivet. Wees je ervan bewust dat je, ondanks (of juist: doordat) de bekendheid en hoge verkoopaantallen, niet met een zachte beginner te maken hebt. Beide fabrikanten produceren namelijk heel erg veel. Glenfiddich is zelfs 1 van de 2 grootste producenten (10 miljoen liter “new spirit” per jaar, “new spirit” is de vloeistof die uit de distilleerketels komt, mag nog geen whisky heten en heeft een alcoholpercentage van rond de 72%). Die hoge productie kunnen zij waarmaken door snel te distilleren op hoge temperatuur. Dit veroorzaakt een wat scherpere whisky. Niet erg om mee te beginnen, als je je maar realiseert dat dit niet de meest voor de hand liggende “referentiekaders” zijn.

Bovenstaande 4 "referentie-whisky's" stoken veel minder liters (hoewel, Aberfeldy is weer een ander verhaal, maar die uitleg bespaar ik jullie) en nemen daar meer de tijd voor. Resultaat o.a. een zachtere whisky.
Misschien niet ieders voorkeur, maar we adviseren nu iemand die zijn eerste schreden op het whiskypad wil zetten. Veel mensen knappen namelijk af op whisky, omdat ze met hun eerste ervaring hun keel branden aan een Glenfiddich (vaak de enige single malt in een gemiddeld café of restaurant) of ze beginnen met een slechte blended whisky. Later zeggen ze dan: “whisky vind ik niet lekker.”

Als je een beetje weet hoe je de aanduidingen op een etiket moet interpreteren, een beetje weet hoe het productieproces in elkaar zit én wat van de achtergonden van de betreffende distilleerdeijen weet, kun je in de winkel al een goede richting bepalen van wat de jouw toelonkende flessen en etiketten bevatten. Die drie factoren zijn nu precies wat ik tijdens een whiskyproeverij behandel. Om mensen met meer ervaring naar een winkel te kunnen laten gaan om whisky te kopen. En dan zal het echt nog weleens mis gaan, maar met een beetje kennis kun je jezelf voor een flink aantal miskopen behoeden.

Als je weet hoe je een fles moet interpreteren, kun je de feiten proberen te herkennen. Een verkoper kan jou een Bowmore Darkest whisky als “oh zo lekker” aanprijzen: als jij toevallig niet van sherryachtige en turfachtige whisky’s houd, zul je die liever niet aanschaffen. Wat die verkoper er ook bij vertelt.

“Lees” zelf de fles en het etiket, bepaal wat je kunt verwachten en bepaal dan zelf of dan binnen jouw eisen en wensen zit.

Dus Gypsco, ondanks wat ik je aanraad om mee te beginnen, zul je dat niet meer dan als een referentie moeten bekijken om van daaruit de rest te ontdekken. Natuurlijk kun je ook het toeval hebben, dat dit soort whisky’s meteen naar jouw smaak zijn. Dan ben je meteen klaar en kun je alsnog kleine uitstapjes maken in andere richtingen.

Ik wil nog wel even zeggen: besef dat alleen JIJ bepaalt, wat JIJ lekker vindt. Zowel in whisky als in pijproken. Laatst las ik hier weer ergens dat een pijp zonder filter “beter smaakt”. Sorry hoor, maar dat is heel erg subjectief en persoonlijk. Het zal de persoon in kwestie misschien beter smaken, maar een beginneling mag je zulke subjectieven niet opleggen, vind ik. Wel uitleggen wat de verschillen zijn, dan aansporen zelf te ontdekken door de verschillende alternatieven te proberen.

Hopelijk helpt bovenstaande je een beetje op weg. Ik zal nog even contact opnemen met de uitbaters van Villa Brazza. Als ze het (weer) goedvinden, neem ik weer enkele whisky’s mee om de liefhebber (of ontdekkers) wat te laten proeven.

Groet,
Paul

[St Patrick]

@WC Ik weet niet wat voor werk je doet, maar kunnen we een keertje ruilen???
Jij noemt een paar hele lekkere flessen Islay op. Natuurlijk zijn deze voor de meer gevorderde genieters onder ons, maar wel heeellll erg lekker... Een groot dank-u-wel hiervoor...

[Winslow Collector]

@WC, erg mooi geschreven allemaal. Heel leuk en vooral leerzaam om te lezen... Bestaat er eigenlijk iets van een nosing and tasting voor tabak??? Denk dat daar wel interesse voor is... Zeker bij mij, want ik sta nog onderaan de tabaksladder (qua pijptabak dan...)

Ik zal dit eens overleggen met mijn vriend Rudi. Trouwens, dat kunnen jullie hem zelf vragen in Leerdam, volgende week zondag.
Misschien bestaat dit al wel of is het op te zetten. Ik twijfel eraan of er genoeg "markt" is voor zo'n initiatief. Kijk, WIJ hier vinden het allemaal wel de moeite om te weten en te onderzoeken. Maar wees eens eerlijk: van de tienduizenden pijprokers in Nederland en België, schrijven we er hier op een specialistisch forum eigenlijk maar met een mannetje of 20-30 over.
Schijnbaar denken de andere pijprokers er niet over na, interesseert het hun niet?

[Winslow Collector]

@WC Ik weet niet wat voor werk je doet, maar kunnen we een keertje ruilen???
Jij noemt een paar hele lekkere flessen Islay op. Natuurlijk zijn deze voor de meer gevorderde genieters onder ons, maar wel heeellll erg lekker... Een groot dank-u-wel hiervoor...

Ben jij ook een van de Leerdam bezoekers, volgende week? Als het toegestaan is, neem ik wel wat proevertjes mee.

Ik doe dit echter alleen met expliciete goedkeuring van de uitbaters van Villa Brazza.
Laten we gewoon eerlijk zijn en een paard een paard noemen: als ik iemand 3 of 4 borreltjes whisky laat proeven, scheelt dat nu eenmaal in de inkomsten van Villa Brazza. Zij verkopen dan een koffie, frisdrank of biertje minder.
En aangezien we dit soort contacten van Martin absoluut hoog moeten achten en behouden, doe ik zulks alleen in goed overleg.

[St Patrick]

YEP... Ik ben erbij... Kunnen we elkaar ff de hand schudden...
Het is logisch dat wij de locatie moeten respecteren, en er zullen natuurlijk ook nog mensen moeten terugrijden (ik moet daarna nog ff naar zwolle). Maar het zal wel erg leuk/leerzaam zijn om het eea te kunnen proeven... Ook welke whisky past bij welk type tabak.
Ik zie je volgende week in Leerdam..., maar ik hoop je voor die tijd, hier nog te spreken. D.V.
(Ed)

[Winslow Collector]

De whisky is inmiddels op. Ben gewoon geblende whisky gewend, en heb nu dus een fles Glen Talloch open...

Interessant stukje over de turf. Heb even niet de tijd gehad alles te lezen, maar even snel een antwoord...

Hey Joey,

Ja, die Jura was snel leeg begreep ik al.

Omdat jij de starter van dit topic bent, schrijf ik maar weer wat op wat in me opkomt. Als je het beu bent, hoor ik het wel.

Glen Talloch is inderdaad een gewone blended whisky. Maar daar is vooralsnog niets mis mee. Ook in blended whisky's is veel verschil, van regelrechte meuk tot hoogstaande blends met een groot deel single malt erin, waarbij dat deel single malt dan ook nog eens tot 50 verschillende merken kan bevatten. Echter, voor zo'n fles blended whisky (reken maar op 300-500 euro) kun je natuurlijk ook6-10 goede single malts kopen.

Maar terug te komen op normale blended whisky's, met prijzen tot zo rond de 20-25 euro per fles:
Dergelijke blends bevatten enkele single malt whisky's en hebben als basis altijd een grain whisky.

Voor de duidelijkheid:
Een MALT whisky wordt uit GEMOUTE GERST gemaakt.
Voor een GRAIN whisky gebruiken ze andere graansoorten: tarwe, maïs of rogge, bijvoorbeeld. Die grainwhisky's worden vaak ook op andere wijze gedistilleerd.

Een goedkope blend, wat niet wil zeggen dat iemand hem niet lekker vindt, heeft meestal een groot deel grainwhisky en een klein deel single malt whisky, meestal minder dan 10%.
Daarbij is dat deeltje single malt whisky ook nog eens opgebouwd uit 1 tot 5 soorten jonge single malt whisky.

Hoe duurder de blended whisky wordt, hoe groter het deel single malt dus zal zijn (en bij gevolg des te kleiner het deel grain whisky). Met die belangrijke vermelding, dat niet alleen het aandeel single malt steeds groter wordt met de oplopende prijs, maar ook het aantal verschillende single malts in dat deel en een hogere leeftijd van die single malts.

Je kunt dit oplopende kwaliteit noemen, wat het zeker ook is natuurlijk, maar nogmaals: iemand die de eerste de beste Teachers lekker vindt, moet hem gewoon blijven drinken.

Wanneer we over de iets duurdere blends spreken, pakweg vanaf een 40 euro per fles en duurder, dan draagt zo'n fles mijns inziens ten onrechte het "minderwaardige" predikaat: blended. Ik bedoel, het is natuurlijk terecht een blended whisky, maar het "minderwaardige" dat aan die aanduiding hangt vind ik onterecht.

Het is namelijk moeilijker om een goede blended whisky te blijven maken, jaar in jaar uit met dezelfde karakteristieken, dan om dat met een single malt voor elkaar te krijgen.

Kun je het je voorstellen, dat je als master blender van een single malt elke "batch" (nieuwe botteling) uit duizenden vaten moet kiezen om voor de klant weer de vertrouwde expressie tevoorschijn te toveren? Met precies genoeg vanille-tonen, bloemaroma's en/of fruitherkenning? Met diezelfde kleur? Diezelfde "mouthfeel" die de klant al jaren gewend is?
Moeilijk vak, nietwaar? Als volleerd blender ben je in staat om ongeveer 200 (van de in whisky mogelijk 400 aanwezige) aroma's te herkennen na een studie en inwerkperiode van circa 10 jaren.

En nu moet je datzelfde werk gaan doen voor een goede blended whisky? Waarbij je niet alleen de karakteristieken moet kennen van die enkele expressies die je als single malt blender van je eigen distilleerderij produceert. Nee je moet ook nog die van 5 of 10 of 30 andere merken leren kennen. En wat als er iets niet meer beschikbaar is, als een distilleerderij er mee stopt? Dan moet je vervanging zoeken.

Dus naar mijn bescheiden mening enkele receptjes (en er zijn er veel meer, hoor):
Drink ten eerste gewoon wat je lekker vindt en kunt/wilt betalen voor een borrel.
Wil je het vak van blender "eren" en ben je op zoek naar complexiteit voor een relatief normale prijs, drink dan een goede blended whisky.
Wil je het karakter van een bepaalde distilleerderij beter leren kennen, drink een single malt.
Ben je op zoek naar de puurheid en authenticiteit van een distilleerderij/merk of de whisky in het algemeen, zoek dan naar de onafhankelijke bottelingen van bepaalde favoriete merken, bij voorkeur versies die non-coloured, un-chill-filtered en cask strength zijn.

[Gypscoprotheres]

@St Patrick: bedankt voor de tip!

@WC: bedankt voor de uitgebreide uitleg! Binnenkort ga ik een mooie fles uitzoeken van één van de hierboven genoemde merken.

Ik ben het er mee eens dat één ieder zelf bepaald wat hij/zij lekker vindt. Het blijven persoonlijke meningen. Het constateren van feiten is weer iets anders, maar of iets lekker is of niet...

[Joey Peters]

Ahja.

Ik heb ooit een keer van mijn vader een fles Johny Walker 15 jaar gekregen. Deze vond ik minder smaken dan de 12 jaar versie van Johny Walker (die ik al eerder eens gehad had).

Merk wel dat ik het verschil proef tussen een grain en malt whisky. Malt is veel voller van smaak heb ik het idee. Grain smaakt mij soms iets chemisch, bier achtig.

[Winslow Collector]

@St Patrick: bedankt voor de tip!

@WC: bedankt voor de uitgebreide uitleg! Binnenkort ga ik een mooie fles uitzoeken van één van de hierboven genoemde merken.

Ik ben het er mee eens dat één ieder zelf bepaald wat hij/zij lekker vindt. Het blijven persoonlijke meningen. Het constateren van feiten is weer iets anders, maar of iets lekker is of niet...

Als je nog tips wilt om goed te proeven, hoor ik het wel.

[endevos]

Al enig idee wanneer je boek uitkomt,
nu ik dit allemaal heb gelezen, ben ik zeker dat het een absolute must is.

[Winslow Collector]

Ahja.

Ik heb ooit een keer van mijn vader een fles Johny Walker 15 jaar gekregen. Deze vond ik minder smaken dan de 12 jaar versie van Johny Walker (die ik al eerder eens gehad had).

Merk wel dat ik het verschil proef tussen een grain en malt whisky. Malt is veel voller van smaak heb ik het idee. Grain smaakt mij soms iets chemisch, bier achtig.

Precies. Dat chemische.
Vorige week heb ik een fles Single Grain van 25 jaar oud gekocht. Als ik die naast een 25 jarige Single Malt zet.... Wow wat een verschil. Inderdaad dat chemische, bijna nagellak-remover in die Grainwhisky.

Dat chemische ligt hoofdakelijk aan de manier van distilleren bij grain whisky. Dat doen ze in een ander soort distillatiekolom (Patentstill ook wel Coffeystill genoemd) waarbij ze niet per "batch" distilleren, maar een continueproces kunnen gebruiken.

Veel Amerikaanse whiskey wordt ook zo geproduceerd, vandaar dat dit ook niet mijn favoriet is (chemisch).

En dan heb ik dat "chemische" ook nog eens bij whisk(e)y's die 3 maal gedistilleerd zijn, dus bijna per definitie alle Ierse whiskey's (in Ierland distilleren ze standaard 3 keer) en een enkele Schotse whisky die per definitie 2 x gedistilleerd wordt behoudens enkele uitzonderingen zoals Auchentoshan, Hazelburn en nog een enkeling die me nu even niet te binnen schiet.

[Gypscoprotheres]

Ik zal het zeker laten horen.

Ik heb een fles dalwhinnie 15 yo op het oog voor de redelijk betaalbare prijs van € 29,95.

Ik wil hier in het begin nog niet boven gaan zitten, omdat ik eerst wil kijken of het mij smaakt.

[St Patrick]

TOP... Meteen aanschaffen en vanavond proberen met een lekker tabak...