De pijp gaat uit.

[janneman]

De pijp gaat uit.

Toen ik leerde pijproken werd gefronst over het gebruik van aanstekers bij pijpen. De handzame gasaanstekers waren nog onwaardige nieuwlichterij en de walmende benzineaanstekers gaven een bijsmaakje dat geen enkele tabaksfabrikant ooit bij het melangeren in gedachten had. Wat restte waren lucifers. Een pijp stak men aan met lucifers. Jawel. Ik vermoed dat ik persoonlijk verantwoordelijk ben voor de ontbossing van een Zweeds perceel ter grote van een middelgrote provincie, zoveel lucifers heeft die eerste tijd gekost. Gelukkig zijn er tegenwoordig uitstekende gasaanstekers te koop… Pijp roken is balanceren op het slappe koord. Ter linkerzijde lonkt de afgrond van een steeds weer uitdovende pijp door te langzaam roken, ter rechterzijde gaapt de afgrond van blaren op de tong door te snel roken. De gulden regel is:

Een pijp rookt men zo langzaam mogelijk.
(deze tekst desgewenst kopiëren, uitvergroten en gedurende de eerste tien jaar ingelijst boven uw pijpenrek hangen)

Zo langzaam dat hij net niet uitgaat en vooral niet sneller dan dat. Dat wankel evenwicht tussen te snel en te langzaam vinden is een kwestie van ervaring. De juiste manier van roken is niet uit te drukken in "twee trekjes per minuut" of iets dergelijks, elke tabak is anders, elke pijp is anders, en voor elke combinatie gelden andere regels. Ook de vochtigheid is van belang; te nat, en de tabak zal niet willen branden, te droog, en de pijp zal steeds harder gaan branden en steeds heter gaan roken. Als basisregel geld dat de tabak tegenwoordig zo goed verpakt is dat hij bij het openen van een nieuwe verpakking een fractie te vochtig maar goed te roken is. In het hoofdstuk over tabak staat meer te lezen over de vochtigheidsgraad van tabak, en hoe die te onderhouden.

Als grondregel geldt dat een pijp uitgaat als er te weinig trekken genomen worden, als de tabak te los in de kop zit of als de tabak te vochtig is. Tegen dat laatste, te vochtige tabak, is geen kruid gewassen. Uitmaken, de pijp leegmaken en de verpakking enige tijd openlaten zodat de tabak wat verder kan drogen is de enige remedie. Overigens kan dit eigenlijk alleen gebeuren bij tabak die we zelf vochtig hebben gemaakt, ik kan me niet herinneren dat ik ooit te vochtige tabak in een net geopende verpakking tegenkwam. Ik zou dan ook willen waarschuwen tegen een gebruik dat ik hier en daar tegen kom om verse tabak eerst een week of zo te laten drogen. Dat is normaalgesproken niet nodig, en duidt doorgaans op andere problemen.

Met betrekking tot het te weinig trekjes nemen kan ik alleen iets vertellen over mijn eigen manier van roken. In feite rook ik met regelmatige korte trekjes. Als ik merk dat er iets minder rook begint te komen, dan is de pijp aan het uitgaan, en dan neem ik wat sneller achter elkaar een of twee langere trekken. Het is niet de bedoeling om een uitslaande brand in de pijpenkop te bouwen, na die langere trekken ga ik weer verder met rustige korte pufjes.
Een ander trucje dat werkt om een pijp op gang te houden is het gedeeltelijk afdekken van de kop tijdens het nemen van een trek. Met een vinger of luciferdoosje het gat even voor het grootste deel afdekken maakt dat de tabak in de kop een meer gerichte luchtstroom krijgt, en daardoor sneller opgloeit.

De tweede oorzaak die ik noemde was tabak die te los in de kop zit. Om het gloeien 'door te geven' moeten de tabaksvezels elkaar raken. Als de tabak te los zit, wordt dat doorgeven van het heilig vuur moeilijker, en zal de pijp uitgaan. Omdat de tabak tijdens het roken opkrult zal de tabak in de kop steeds losser gaan zitten, en dus blijft het nodig om tijdens het roken regelmatig de tabak met de stopper aan te drukken. Als ik merk dat een pijp minder rook begint te geven, en een paar langere trekjes maken het niet beter, dan is het tijd voor een lange trek en tegelijk de tabak wat aandrukken (zie punt 4 van de basisstappen pijproken).

Een andere factor die van belang is voor het goed aan de praat houden van een pijp is de vorm van de ketel (het gat waar de tabak dus inzit). Ik gaf eerder al aan dat er zoiets als een standaardmaat bestaat voor pijpenkoppen. Er is een reden waarom ik deze maten als voorkeur opgaf voor een eerste pijp. Een ketel die duidelijk breder dan normaal is heeft de neiging uit te gaan en moet dus iets steviger gerookt worden. Maar dat steviger roken kan natuurlijk al snel weer leiden tot te hard roken en een verbrande tong. Maar als we in die bredere ketel nu een tabak stoppen die vanzelf al erg goed brand, zoals baaitabak, dan hoeft er niet harder gerookt te worden en zal de pijp toch goed blijven branden. Vandaar dat bij baaitabak wel eens geadviseerd wordt om een pijp met een iets ruimere kop te gebruiken Een duidelijk nauwere ketel dan normaal brand doorgaans uit zichzelf al wat harder en moet dus rustiger gerookt worden. Tenzij we weer een tabak hebben die uit zichzelf al wat moeilijker wil branden…

En zo komt de mysterieuze samenwerking tussen pijp en tabak in beeld.